Đổi mới phương pháp dạy học là một vấn đề đặt ra từ rất lâu và đặc biệt được quan tâm của nhiều nhà giáo dục, nhất là các thầy giáo, cô giáo. Trong Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII (1996), được thể chế trong luật Giáo dục (2005, bổ sung 2009). Điều 28.2 Luật Giáo dục nêu rõ: “Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm hứng thú cho học sinh”. Có thể nói, đổi mới phương pháp dạy học là hướng học sinh tới hoạt động học tập chủ động, tránh thói quen học tập thụ động.
Dựa trên những quan điểm chỉ đạo trên, kết hợp với những chuyển biến trong dạy học hiện đại, nhóm Văn Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên quận 1 mạnh dạn thực hiện dự án “Học văn để sống”. Xuất phát điểm của dự án là việc học sinh học văn tự sự, nghị luận xã hội nhưng từ trước đến nay chỉ học qua lý thuyết mà không được đi vào thực tế để tìm hiểu. Thông qua dự án này, nhóm tác giả mong muốn học sinh sẽ gắn văn học với cuộc sống để tự trải nghiệm về những nhân vật, cuộc đời giúp học sinh hiểu hơn cuộc sống hàng ngày.
Trong quá trình thực hiện dự án này chắc hẳn sẽ gặp nhiều khó khăn, phức tạp…vì chúng tôi sử dụng phương pháp hoàn toàn mới so với những phương pháp đã vận dụng trước đây. Chúng tôi hi vọng qua từng chuyên đề cụ thể của dự án, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về cuộc sống và con người nhằm giúp các em tìm được cảm xúc thực, dễ dàng tiếp nhận những tác phẩm tự sự và nghị luận xã hội, biết sống nhân ái hơn, biết yêu thương chia sẻ….
Kế hoạch thực hiện
Giai đoạn 1:
- Học sinh sẽ được chia nhóm.
- Giáo viên cung cấp lý thuyết.
- Học sinh được học thêm những kĩ năng mềm: cách phỏng vấn, cách chụp ảnh, cách xây dựng bài viết.
Giai đoạn 2:
- Trải nghiệm thực tế (học sinh tham gia trải nghiệm ở một vài địa điểm cụ thể: viện dưỡng lão, trung tâm bảo trợ, địa danh có ý nghĩa….).
- Viết bài thu hoạch (theo cá nhân / nhóm).
- Tập hợp và thuyết trình trước lớp để giáo viên đánh giá, nhận xét.
Mục đích của dự án:
- Giúp cho học sinh có tinh thần đoàn kết khi làm việc nhóm, đồng thời được thỏa sức sáng tạo với những tác phẩm nhỏ của mình.
- Học sinh tự độc lập trong cách thu thập và xử lý thông tin một cách hiệu quả nhất.
- Tạo cho học sinh có cái nhìn mới về môn văn, không xem đây là một môn học khô khan, thầy đọc trò chép rập khuôn mà các em còn được trải nghiệm những vấn đề cuộc sống gắn với văn học, nhằm làm giàu cảm xúc cho tâm hồn.
- Có thể vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học vào giải quyết vấn đề thực tiễn của đời sống hàng ngày.
Trên hết, chúng tôi mong muốn qua mỗi chuyên đề cụ thể của dự án, học sinh được giải trí, vui chơi và hoàn thiện nhân cách để góp phần giúp các em thành người tử tế (văn học là nhân học). Qua những kiến thức sẽ được học, được trải nghiệm mong rằng các em sẽ nỗ lực học tập để trở thành con ngoan, trò giỏi, người công dân tốt, phát triển toàn diện để xây dựng đất nước.
Tác giả: Trịnh Thị Én – Nguyễn Thanh Nga